Ocynk należy do popularnych metod wzmacniania stali i żelaza, z których wykonane są elementy złączne, narzędzia, urządzenia i szereg innych przedmiotów. Dlaczego powłoka tego typu ma pozytywny wpływ na metale? Jakie są metody cynkowania? Na te i inne pytania odpowiadamy w niniejszym artykule.
Cynk może być nanoszony na metale w różny sposób. Jest to o tyle istotne, że nie każdy element można poddać tym samym procesom obróbki. Dzięki zróżnicowaniu metod można zabezpieczyć przedmioty szczególnie narażone na uszkodzenia.
Rola cynkowania
Dlaczego stal i żelazo poddaje się cynkowaniu? Krótko mówiąc, ma to na celu zwiększenie jej odporności na działanie niekorzystnych warunków.
Cynk tworzy powłokę, która oddziela stal od czynników środowiskowych. Jest metalem znacznie bardziej odpornym na rdzę, a co więcej – nawet, gdy zacznie korodować, nadal chroni surowiec, który znajduje się pod spodem. Mamy tu do czynienia ze zjawiskiem określanym mianem protektorowania.
Podobnie sytuacja wygląda w przypadku utleniania się, które nie dotyka stali, a wyłącznie ochronną warstwę cynku.
Do czego wykorzystuje się ocynk?
Cynk nanoszony jest na rozmaite przedmioty, które mogą być narażone na działanie wilgoci oraz innych czynników.
Cynkuje się wykonane ze stali lub żelaza:
-
elementy złączne: śruby, nakrętki, podkładki, pręty;
-
narzędzia: wkręty, klucze;
-
druty i taśmy stalowe;
-
blachy;
-
elementy instalacji wodno-sanitarnych i grzewczych;
-
urządzeni elektryczne;
-
części samochodowe.
Co ciekawe, cynk zwiększa również walory estetyczne obrabianych artykułów, dlatego często stosuje się go również jako dekorację.
Rodzaje ocynku
Jak wspomnieliśmy, istnieje kilka technik nanoszenia cynku.
Cynkowanie ogniowe
Metoda ta zapewnia ochronę na około 10 lat. Polega na zanurzaniu przedmiotów w ciekłym cynku, dzięki czemu pozwala na dotarcie do każdego zakamarka cynkowanego elementu. Jednym z wariantów tej techniki jest proces Sendzimira, w ramach którego przedmioty zanurzone poprzednio w roztopionym cynku trafiają do pieca, w którym ustalana jest grubość powłoki ochronnej.
Cynkowanie galwaniczne
Sposób ten wykorzystuje przepływ prądu w kąpieli galwanicznej. Elementy poddawane ocynkowaniu umieszcza się w roztworze o odczynie kwaśnym lub zasadowym, w którym obecne są cząsteczki cynku. Pod wpływem działania prądu pierwiastek ten przyczepia się do stali lub żelaza.
Powłoka tego typu ma kolor szary, srebrny, a nawet żółty. Ocynk galwaniczny jest tańszy od ogniowego i umożliwia zabezpieczenie elementów, które nie mogą być poddane wysokim temperaturom.
Cynkowanie natryskowe
Przedmioty, których nie da się zanurzyć w roztworze (z uwagi na gabaryty) poddaje się cynkowaniu natryskowemu. Metoda wykorzystuje stężone powietrze, które służy do rozpylenia na powierzchni tych elementów roztopionego wcześniej cynku.
Cynkowanie proszkowe
Cynkowanie proszkowe jest procesem czaso- i pracochłonnym. Sprawdza się głównie w przypadku mniejszych elementów, które na kilka godzin zanurza się w proszku zawierającym 6% tlenku cynku, w warunkach wysokotemperaturowych (ok. 350-400oC).
Cynkowanie płatkowe
Metoda ta nazywana jest także ocynkiem lamelarnym, ponieważ proces zmierza do stworzenia na powierzchni chronionych elementów tak zwanych lameli.
W ramach ocynku płatkowego przedmioty zanurza się w płynie, w skład którego wchodzi zarówno cynk, jak i aluminium. Substancja osadza się na powierzchni stali, a następnie jej nadmiar zostaje odwirowany. Na końcu elementy wypala się, efektem czego jest pokrycie ich grubą warstwą aluminiowo-cynkową.
Jest to znakomite rozwiązanie w przypadku przedmiotów, które nie nadają się do pozostałych metod.
Czy ocynk jest niezniszczalny?
Niestety nawet warstwy ochronne mają swoje słabe punkty. W przypadku cynku jest to mniejsza odporność na działanie bardzo gorącej wody. Wówczas nawet stal ukryta pod spodem może poddać się korozji.
Inne wady wynikają także z konkretnych metod, za pomocą których powłoka została naniesiona. Przy zbyt cienkiej ochrona może nie być wystarczająca, ponieważ z czasem ulega ścieraniu, tracąc swoje pierwotne właściwości.
Którą metodę ocynku wybrać?
Wybór elementów złącznych czy narzędzi wymaga znajomości wielu zmiennych. To samo dotyczy metody, którą zostały zabezpieczone. Większość powłok cynowych skutecznie chroni przedmioty przed działaniem niekorzystnych warunków, jak np. wilgoć. Niemniej jednak intensywność, z jaką te czynniki będą wpływać na elementy jest różna. W przypadku przedmiotów wykorzystywanych na zewnątrz warto postawić na grubszą warstwę cynku, która będzie wolniej ulegać degradacji (ocynk ogniowy lub płatkowy). Eksperci z anda-sruby.pl pomogą w wyborze odpowiedniej powłoki.
Cynkowanie zapewnia ochronę elementom stosowanym w bardzo wielu branżach – od budowlanej, poprzez motoryzacyjną, po spożywczą. Powłoka cynkowa zabezpiecza nie tylko przedmioty, ale także ich użytkowników, zmniejszając ryzyko uszkodzeń, wypadków, a nawet zatruć.
